همیلا (مناظره پسر ’لر و دختر شهری)

پسرـ ای وای ’یوکینِه که مَنی حور ِ بِهشته
ئی ’دهدر ِ و کینِه که ’چونو حور سرشتِه
تیای ِ پل یو ’پای همه دلهان ِ برشته
’حکمی ز پی قتل همه خلق نوشته
پاهاس اِگوی شاخ ِ ’بلور ِ مِنِه ظرفِن
دستاس مَنی غنچه کِلوس ِ دَم برفِن
دخترـ اِی وای پس این کیست ز ما وصف نماید
با لهجه شیرین ز چه ما را بستاید
این کیست که هر لحظه به صد رنگ در آید
خواهد که به نیرنگ، دل ِ ما برباید
یک ذره ز مهرش به دلم هیچ اثر نیست
خاکم به سراِی وای خدا این سر ِ خر کیست
پسرـ حرف وا’مو بِزَن اِی ’مو به ’قربون ِ زِ’بونِت
قربون هَمو زلف کِرِنج ِ سرِشونت
قربون سروزلفت و کج زِیدن ِ شونت
قربون ِ ’گپاتَنگِت و ’او خال ِ ’لوونت
ئی خال سیاه ِ تو که تَش زِیده به جو’نم
وارستن شَه پیسه مَنی بستِه زِبو’نم
دخترـ’هشدار، سروکار تو باسیم بران است
صدتیر جگرسوز به یک عشوه نهان است
اینجاست که یک بوسه ز ما قیمت جان است
آنجا که عیان است چه حاجت به بیان است
ای ’لر به حذر باش که ما سخت کمانیم
هر کس که ز ما تیر خورَد ما نگرانیم
پسرـ یه بوسه ز’لوهای تو اَر قیمت جونِه
هرگز تو تصور مکن ’او بوسِه گِرونه
جون دادن و اِستِیدِن جون کار ’لرونه
جون حاضره بستون که نگوی کار زِ’بونِه
یالا……….. بده بستون………….
’یو بوسه و یو جون
دخترـ بسیار چو تو بر سر کویم بدویدند
بسیار دویدند و به جائی نرسیدند
یک تار ز مویم به جهانی بخریدند
گفتند سخنها و جوابی نشنیدند
با مهر و وفا چون گِل مار ا نسرشتند
در دفتر ما حرف محبت ننوشتند
پسرـ بهتر زِتی یا تو به خدا قبله نمانید
سرو هم چو کَد ِ صاف ِ تو ئی طور رسانید
والله که بهشت هم چو تو ’پرسیل و صفانید
هِاِن ’خته تک ، ره بِر’وی مَر که پیا نید
تا خیز بِوَنده مِنِه ’لوات ِ بِووسه
گَم بِت بِزَنه و سر’گپات ِ یِووسه
دختر- ای ’لر اثر نرگس شهلا تو ندیدی
خم در خم آن زلف چلیپا تو ندیدی
چون سرو چمن با قد رعنا تو ندیدی
ای ’لر بچه گویا زن زیبا تو ندیدی
کاین سان سر ِ راهم بگرفتی به دل زار
رد شو ز سر راه من ای مست خیردار
پسر- کج بستن دَسمال ِ زلیخان ِ تو نِیدی
قر دادن ’شولارِ ’همیلان ِ تو نِیدی
اِسپیدی پِستتون و پِس ِ پان ِ تو نیدی
دیدم همه جاسونه و هیچ جانِه تو نِیدی
بدبخت ’مو نِیدم مگو ای مست خبردار
بدبخت ’هو نونن که نَدیِدن قِرِ شولار
دختر- گر عرصه قامت بکنم روز قیامت
قامت چو نمایم بشود باز قیامت
از معجزه حسن نمایم چو کرامت
اندر صف خوبان بنشینم به امامت
گر زلف برافشانم یا رخ بفروزم
صد همچو همیلا به یکی عشوه بسوزم
پسر- نِیدی تو همیلا ’چو بیاهه به سر اَو
’ور گردِن ِ اِسپیدِهونه مهره ’شو’تو
سینِس اِ’گوهی مرمره یا سینی ورشو
چی کوگ بهاری اِزَنه قهقه و قَوقَو
مَشگِسه اِ’ور دار’م اِ’نم ور سر شونِس
یه تیت ِ ’هواری اِنهِم’ ’ورپَس رونِس
دختر- از چین سرزلف من آشوب به چین است
بتخانه چینم من و بتخانه چنین است
از تابش رویم که به خورشید قرین است
گوئی که صفای رخ من ’خلد برین است
رویم بنگر پیشرو فصل بهار است
مویم بنگر راهزن مشک تتار است
پسرـ گر عقد بِوَندِن به فلک ماه و ستاره
مشکل چو ’همیلا دی یِه فرزند بیاره
اَفتو ’هنِه دیده اِروه اِ ز پی ’ چاره
سرگشته وحیرونه که دی چاره نداره
تِی ’بووس ’مو ’شوونم
دردِس مِنِه جونم
دختر- چشمان ’همیلا که کماندار ندارد
با عشوه و آشوب سرو کار ندارد
راهی به در منزل خَمار ندارد
این است که او عاشق بسیار ندارد
هر جا برود فتنه و آشوب به پا نیست
پس وصف چنین دخترکی هیچ روا نیست
پسر- بی ’یو سیت ’بگم، فتنه و آشوب تی یاسِن
یک بار دل‌ِِ زارمِنِه خَم می یاسِن
هر جا بِروه فتنه و آشوب نی یاسِن
ئی عشوه گَرون هر دو کنیز سر ِ جاسِن
ای درد ’همیلا که مَنی حور بهشته
’او مثل ُخته ،‌حوروش و حور سرشته
دختر- حالا که ’همیلای تو اینقدر قشنگ است
طاووس بهاری شده و رنگ به رنگ است
از عشق همیلا است که دنیا به تو تنگ است
رو رو که وجود تو دگر باعث ننگ است
رد شو ز برم،‌ دور شو ای بی سر و بی پا
ارزان به تو باشند زلیخا و ’همیلا
پسر- فهمیم ِ به کار تو که رَهدی مِنِه تزویر
اِز وصف ’همیلا ز ’مو وابیدیِه دِلگیر
پیش اِز ’یو که اِز چَشم ِ سیاهِت ’بخورم تیر
پیش از ’یو که با زلف ببندیم به زنجیر
تِیت سی چه به مَهنم که زتی هات بسوسم
زَهمه اِگِرم ’ور دره زیر و اِ’گوروسم
دختر- خفاش ز خورشید اگر روی بتابد
از منزل و قیمت خورشید چه کاهد
بادی که به کوهی وزد از ’که چه رباید
ابری که نبارد چه بیاید چه نیاید
رو رو که تو را درخور این عشق ندیدم
صد خرمن مهرتو به یک جو نخریدم
پسر- الانه اِفیچم مِنِه ’لوات ِ اِ’بوسم
بعدِس مو ئی ’یو’فتم سر ِ پاهات ِ اِبوسم
دی پشت سر یک سر ِ هِی ’گپات اِبوسم
اَربَووت بیا، کیچه به کیچه اِ’گورسم
لَومِه مِنِه ’لوات نِهم تا بِروه روز
ئی قدر ببوسم که ’لوامون بِزَنِن سوز
دختر- ای بی ادب این قاعده مهر و وفا نیست
این صحبت بیجای تو البته به جا نیست
عاشق نبود آنکه به تسلیم و رضا نیست
افسوس ندانی تو که در عشق خطا نیست
عشق و ادب آمیخته باشد چو تن و جان
عاشق نبود گر ننهد گوش به فرمان
پسر- در عشوه دی یَه چی تو نَوِیده ِ مِنِه دنیا
گل نید چو رنگ تو قشنگ و چمن آرا
عکسِتِه بده تا بِفِر ِست م به ولاتا
تا ’پای ، همه مخلوق بِکَهنِن به تماشا
ئی قدر قشنگی که ندونم چه ’کنم بات
ایکاش بی ’یوفتم مو بِووسم ز سر ِپات
دختر- با ما سخنی چند ز آسایش زن گو
از طرز زناشوئی و در عشق سخن گو
زین ریب و ریا بگذ ر و بی پرده سخن گو
گو رسم شما چیست از آن رسم به من گو
قومی که ندارند به دل رحم و مروت
البته ندانند ره و رسم محبت
پسر- ساکی به مِنِه مال به بَگزاده نظر داشت
مِهر ِس به مِنِه جونِس و عشقِس مِنِه سر داشت
عشقِس چو’نو سخت بید که به بَگزاده اثر داشت
ساکی اِگر یوِستَی ’و بگزاده خبر داشت
رَهد ’ورمِنِه ره ، بِووس ِ گِر ِهد و دوسه چو زِید
یِه گاو و دو خر دادِس و بَگزادِنه اِستیِد
دختر- ماها خبر از گریه محبوب نداریم
از عشق کسی ما به دل آشوب نداریم
والله به خدا طاقت یک چوب نداریم
ما مثل ’همیلا که ’رخ خوب نداریم
صد خرمن مهرت نخرم من به پرکاه
پاپا نتواند بخورد چوب سر راه
پسر- یه شَو بِه کِل ِ دست ِ ’همیلا ’مو نشستم
انگشت حنائی سِه اِورِد زِید کَد‌ِ دستم
ئی از اثر دست بلوریسِه که مستم
هوش از سرمو رَهد ’هو ’ورِیستاد، مو نشستم
حالا تو اِگوی مهر و وفا هیچ ندارین
حالا تو اِگوی صدق و صفا هیچ ندارین
دختر-’لر بچه شنیدم که شما خانه بدوشید
از زندگی سخت در افغان و خروشید
افسرده و حیران و پریشان و خموشید
زیرا کر و لال و همگی خانه به دوشید
هرگز به چنین جای که من پا نگذارم
من طاقت این زندگی سخت ندارم
پسر- بی ’یو مال، که اِز’شر’شر ِ مَشگهانَبرِت خَو
ز لِرلِر میشون که ئی یاهِن به سِر ’او
اِز رَم ِ شِکالا که اِر ِن واتَک و وادَو
از قهقه کوگون و ’عرمنیدِن بَرفَو
رو پیش ’بوهون تا به صحرا همه سِه ’گل
تا چشم اِ’کنه کار همه س لاله و سنبل
دختر- ای ’لر بچه دانم دلت از غصه کباب است
دانم که ترا زندگی و وضع خراب است
اینها که تو گوئی که نه نان است و نه آب است
نه بالکن و نه سالن و نه ’نقل و شراب است
ماشین شما نیست جز از قاطر و یابو
دیگر تو چه گوئی به من ای بی چشم و بی رو
پسر- ’در ’دنگ مَده، دولت دنیا زِ ’خمونِه
هر وقت بَلیطا اِگِر ِن عیش ِ لرونِه
سالن چِنِه دی سِیل و صفا زیر ’بوهونه
گلنار ِ ندیدی که بِوازِه و بِخونِه
’لر با کَد ِ واکِردِه نِشَستِه ’کپِ چاله
سیخا به مِنِه چاله و دو ’ور مِنِه پاله
دختر- تو صحبتی از صدق و صفا هیچ نداری
زیرا خبر از مهر و وفا هیچ نداری
دلداده نبودی تو که عاشق بشماری
از عشق نگفتی چه کسی رفت به خواری
ذکری تو نداری به جز از ذکر ’همیلا
حرفی تو نداری به جز از حرف زلیخا
پسر- رَهدم به مِنِه لِر که بَلیطانِه بچینم
ای یاد ِ هَم او روز ’همیلان ِ ’مو دیدم
هِی سِیل اِکِردم بِس و هِی آه اِکشیدم
جون داشتم اما به خدا زنده نَبیدم
دل مثل کبوتر اِطَپِست بیخود و خَشخار
’او رَد به مِنِه مال و ’مو مَندم به ’نک دار
دختر- چشمم به تو روشن که تو هم کان وفائی
حالا که چنین بود چرا عاشق مائی
بنگر ز پس کوه که برخاست صدائی
این بانگ همیلاست که گوید تو بیائی
او طالب دیدار، تو هم عاشق اوئی
با من تو چه گوئی چقدر بی چشم و روئی
پسر- شی ’ور’مو بکن سیت اِخَرم ’جوِه و ’شولار
ده توپ ز چلواری و ده توپ قلمکار
مِینا اِخَرم سیت ز دکون دار ِ شَلَمزار
اِز قند و شکر هر چه بِخوی باربرِبار
یاالله ’ورِه وایَک بِر‌ِویم خدمت آخوند
بی دردسر و کشمکش و بی ’قر و بی ’لند
دختر- خندید و به او گفت: من این بخت ندارم
من طاقت این زندگی سخت ندارم
صدسال بخوابم زتو من یاد نیارم
ای ’لر بچه هرگز به تو من دل نسپارم
چون رسم زناشوئی این شهرندانی
بهتر بروی مال،‌ همان خر بچرانی
پسر- ئی دو ’شو همه بَر گَله دادم مو به چودار
یه غاز ز پی لاسِه ندادم به طلبکار
پیلانِه ’دمت ’پای بِدسون ’جوَه و شولار
از لج کشی و خیره سری دستِت ِ ’ور دار
ای کاش تو یک چند دم مال بی یاهی
ای کاش توهم از خر شیطون بِدِراهی
دختر- این فکر خطا را که به مغز تو نهاده است
این لقمه سنگین به گلوی تو زیاد است
بر روی تو دنیا در دولت نگشاده است
زیرا که طبیعت به شما هیچ نداده است
’لر بچه برو زود از این شهر تو بیرون
تا اینکه نفهمند مامان جون و پاپا جون
پسر- اَر نَجفَلی و جونقلی و ساکی و شهباز
’بووِدربَس و ’گوِهیم بَس و او میرِه پریناز
با یَک بِنِشینِن همه سون همدل و همراز
یک عهد بِبندِن به دَم مال علی باز
اوسو ، هَوو گالِه اِنِهیم ’ورکَل ِ مالِت
نونا ’خوت و بوَوت ِ اِنِهیم ’ور پَرشالِت
دختر-’لر بچه دگر با تو سروکار ندارم
ممکن نشود هیچ به تو دل بسپارم
دیوانه نِیَم ترک کنم شهر و دیارم
هر جا که خیابان نبود پا نگذارم
رقص و طرب و شادی ’لر مثل ددان است
گویند که موسیقی ’لر بانگ سگان است
پسر- نِیدی که چطور با راِ’کنه ’لر به ’شوتار
نِیدی ’لر ِ وختی بِرَسه و بِوَنِه بار
نِیدی تو هیاهوی ’لرونه مِنِه ’کهسار
نِیدی که چطور خرس اِدِراهه زِ پَس دار
خِرسونه تو نِیدی که چطوری اِ’غرومنِن
وقتی اِ’غرومنِ همه کوهان ِ اِرومنِن
دختر- پس خرس چرا گاز نگیرد ز همیلا
با پنچه چرا جِر ندهد چادر و مِینا
در خون ننشاند ز چه آن دختر زیبا
تا با دل پر خون بکشد رخت ز دنیا
تا مادر پیرش به عزایش بنشیند
تا روی تو و همچو تو را هیچ نبیند

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *